| پراگ Praha |
|||
|---|---|---|---|
| Hlavní město Praha | |||
|
|||
| شعار: Praga Caput Rei publicae (Prague, Head of the Republic; Latin) |
|||
 |
|||
| مختصات: ۵۰°۵′ شمالی ۱۴°۲۵′ شرقی مختصات: ۵۰°۵′ شمالی ۱۴°۲۵′ شرقی | |||
| کشور |  جمهوری چک |
||
| بنیان‌گذاری | ۸۸۵ | ||
| حکومت | |||
| مساحت | |||
| • منطقه شهری | ۴۹۶ کیلومتر مربع (۱۹۰ مایل مربع) | ||
| بلندترین ارتفاع | ۳۹۹ متر (۱٬۳۰۹ پا) | ||
| پست‌ترین ارتفاع | ۱۷۷ متر (۵۸۱ پا) | ||
| جمعیت (۲۰۱۵–۰۱–۰۱) | |||
| • Capital city | ۱۲۵۹۰۷۹ | ||
| • منطقهٔ کلان‌شهری | ۲٬۱۵۶٬۰۹۷ | ||
| نام اهلیت | Praguer | ||
| منطقهٔ زمانی | CET (یوتی‌سی +۱) | ||
| • تابستان (DST) | CEST (یوتی‌سی +۲) | ||
| Postal code | ۱۰۰ ۰۰ – ۱۹۹ ۰۰ | ||
| پلاک خودرو | A | ||
| NUTS code | CZ01 | ||
| GDP/capita (PPP) | (EY) (2014) | ||
| وبگاه | |||
| Statistics statnisprava.cz | |||
پراگ (به چکی: Praha) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کشور جمهوری چک است، همچنین ۱۴امین شهر بزرگ اتحادیه اروپا نیز به‌شمار می‌آید. این شهر در شمال غربی کشور چک بر روی رودخانه ولتاوا بنا شده‌است و جمعیتی نزدیک به ۱٫۳ میلیون نفر دارد که منطقه بزرگ شهری آن جمعیتی نزدیک به ۲ میلیون نفر را شامل می‌شود. پراگ دارای آب و هوای معتدل اقیانوسی بوده و از این رو دارای تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد است. متروی پراگ از اواسط قرن بیستم فعال شده اما بیشتر حمل و نقل عمومی مردم با استفاه از خطوط تراموا است.
این شهر زمانی پایتخت بوهم بوده، به‌خاطر موقعیت راهبردی‌اش، بسیار مهم تلقی می‌شده و در جریان جنگ جهانی هم بسیار نقش‌آفرین بوده‌است. خصوصیت‌های جغرافیایی و ویژگی‌های تاریخی منطقهٔ پراگ قدیم موجب شده که همواره جزو ده شهر گردشگرپذیر اتحادیهٔ اروپا محسوب شده، سالیانه حدود ۶ میلیون نفر گردشگر را از سراسر دنیا پذیرا باشد.
قلعهٔ پراگ، پل تاریخی چارلز، ساعت نجومی و موزهٔ ملی چک، از دیدنی‌های پراگ به‌شمار می‌روند. تالار شهرداری، گالری پراگ، موزهٔ کافکا، موزهٔ کمونیسم، موزهٔ هنرهای تزئینی، باغ وحش پراگ، گورستان اولشانی و تپه و پارک پترین، از دیگر جاذبه‌های گردشگری پراگ هستند. مرکز این شهر ساختمان‌هایی با نماهایی هنری با شیروانی‌های آجری‌رنگ و کوچه پسکوچه‌های سنگفرش با تعداد کثیری مغازهٔ سوغاتی‌فروشی و کافه دارد.
شهر پراگ در کنار رودخانه ولتاوا و در مرکز حوضه آبریز بوهمی واقع شده‌است. پراگ حدوداً در همان عرض جغرافیایی واقع شده که فرانکفورت، پاریس، و ونکوور.
بر پایه سرشماری سال ۲۰۱۱ در حدود ۱۴ درصد از ساکنان شهر خارجی بودند که این بالاترین میزان در میان شهرهای جمهوری چک بود.
تاریخچه
نام پراگ از یک واژه اسلاوی گرفته شده که به معنی گُدار یعنی محل کم‌عمق برای گذر از رودخانه است. این نام به خاستگاه این شهر به عنوان گذرگاه رودخانه ولتاوا اشاره دارد. ریشه نام منطقه پراگا در شهر ورشو لهستان نیز از همین واژه است.
نخستین ساکنان دره ولتاوا قبایل سلتی بودند که در حدود ۵۰۰ پیش از میلاد در این محل سکنی گزیدند. قوم ژرمنی مارکومان کمی پیش از میلاد مسیح این دره را از آن خود کرد و سپس در سدهٔ ششم میلادی این دره به دست تیره‌های اسلاوی افتاد.
پراگ در قرن ۹ میلادی به وسیله شاهزاده بورژیوی یکم که نزدیک رودخانه ولتاوا قلعه خود را ساخت، تأسیس شد.
شاهزاده بورژیوی از خاندان پریمیسل بود که از شهر لیوی هرادیتس به مرکز بوهمیا آمد.
خاندان پریمیسل خانواده‌ای حکومتی بودند که از قرن ۹ تا سال۱۳۰۶ در کشور پادشاهی چک حکومت می‌کردند. شاهزاده وراتیسلاف یکم، پسرشاهزاده بورژیوی یکم، در سال ۹۲۱ ساختن باسیلیکی به نام یرژی مقدس رادر نزدیکی قلعه آغاز کرد. باسیلیک نوعی معماری سبک رومانسک کلیسا است. ساخت این باسیلیک در دوره حکومت بولیسلاف دوم در سال ۹۷۳ به پایان رسید.
باسیلیک یرژی مقدس.
در حال حاضر این باسیلیک قدیمی‌ترین کلیسا در پراگ است.
در سال ۹۹۳ شاهزاده بولیسلاف دوم در نزدیکی پراگ نخستین صومعه را تأسیس کرد و امروز این صومعه قدیمی‌ترین صومعه در کشور چک است.
در سال ۹۲۹ شاهزاده واتسلاف برای عبادت خود در کنار قلعه دومین کلیسا را نیز به سبک رومانسک ساخت. این کلیسا به نام روتوندا ویت مقدس نامگذاری شد ولی در دوره حکومت شاهزاده وراتیسلاف دوم در سال ۱۰۹۶ معماری این کلیسا به باسیلیک تغییر یافت.
پس از کشته شدن شاه واتسلاف سوم که آخرین شاه چکی از خاندان پریمیسل بود خاندان لوکسمبورگ تاج پادشاهی چک را به دست آوردند.
یان لوکسنبورسکی (۱۳۴۶–۱۲۹۶) در سال ۱۳۴۴ باسیلیک ویت مقدس را خراب کرد و در آن مکان سنگ بنای ساخت کلیسایی به سبک گوتیک را نهاد. به دلیل جنگ‌های زیاد ساختن این کلیسا به وسیله حکومت چکوسلواکی در سال ۱۹۲۹ به اتمام رسید.
نام این کلیسا کاتدرال ویت مقدس است و مشهورترین ساختمان دینی جمهوری چک است.
در این کاتدرال نمازخانه واتسلاف یکم وجود دارد که در آن اتاق خاصی تعبیه شده‌است. از این اتاق ویژه برای مخفی کردن تاج پادشاهی چک استفاده می‌شود. بر طبق افسانه‌ها اگر کسی لایق پادشاهی چک نباشد و این تاج را بر سرش بگذارد، قبل از این که سال تمام شود، خواهد مرد.
در دوره جنگ صد ساله شاه یان لوکسنبورسگی در فرانسه به وسیله سربازان انگلیسی کشته شد و پسر وی کارل، شاه چک شد.
شاه کارل چهارم (۱۳۷۸–۱۳۱۶) مشهورترین شاه چک است که شهر پراگ را توسعه داد ونخستین دانشگاه چک را تأسیس کرد. دانشگاه کارل در سال ۱۳۴۸ تأسیس شد و از لحاظ قدمت رتبه دوم را در دانشگاه‌های اروپایی دارد.
پل کارل (پل چارلز) مشهورترین پل پراگ است که در سال ۱۳۵۷ ساخته شد. این پل در قرن ۱۹ به وسیله مجسمه‌های سنگی تزیین شد.
شاه کارل چهارم دو پسر داشت. نخستین پسر واتسلاو چهارم بود که پس از در گذشتن کارل چهارم، شاه چک شد و زیکموند پسر دوم بود که شاه اوهری شد. واتسلاف چهارم (۱۴۱۹–۱۳۶۱) به جای حکومت کردن تنها به شکار و زنان علاقه داشت. در آن زمان کشیش یان هوس (۱۴۱۵–۱۳۷۱) به وسیله خطبه خود از روحانیت کاتولیک انتقاد کرد. در سال ۱۴۱۵ روحانیت کاتولیک یان هوس را به شهادت رساند ولی مردم چک علیه شاه و روحانیت کاتولیک بسیج شدند و ارتش صلیبی که به وسیله پاپ و شاه زیکموند به کشور چک فرستاده شده بود را شکست دادند. در سال ۱۴۲۰ یرژی پودیبراد شاه چک شد. وی آخرین شاه چکی بود. در سال ۱۴۷۱ ولادیسلاف یاگیلونسکی (۱۴۵۶–۱۵۱۶) که شاهزاده لهستانی بود تاج شاهی چک را بر سر نهاد.
شاه ولادیسلاف یاگیلونسکی در قلعه پراگ بزرگ‌ترین سالن به سبک گوتیک را ساخت. در حال حاضر از این سالن برای جشن انتخابات رئیس جمهوری چک استفاده می‌شود.
از نظر تاریخی آخرین امپراتوری که تأثیر زیادی بر شهر پراگ گذاشت، رودولف دوم (۱۶۱۲–۱۵۵۲) بود. امپراتور رودولف دوم از خاندان هابزبورگ بود که پراگ را خیلی دوست داشت و پراگ را مرکز سلطنت هابزبورگ‌ها کرد. رودولف دوم به دانش، هنر و علوم طبیعی علاقه داشت و به این دلیل ستاره‌شناسان و شیمیدان‌ها را به پراگ دعوت کرد. رودولف دوم به جمع‌آوری نقاشی‌ها و مجسمه‌های هنرمندهای مشهور نیز علاقه داشت. در آن زمان مجموعه رودولف دوم بزرگ‌ترین مجموعه در اروپا بود.
در سال ۱۶۱۸ دوباره دو نفر از اعضای کاتولیک‌مذهب خانواده هابزبورگ را از پنجره پایین انداختند و جنگ سی‌ساله شروع شد. این جنگ مهیب‌ترین جنگ اروپا بود. در سال ۱۶۴۸ ارتش سوئد پراگ را اشغال کرد و مجموعه رودولف دوم را به غارت بردند.
در سال ۱۶۸۹ شهر پراگ در یک آتش‌سوزی نابود شد و مردم دوباره آن را به سبک باروک که نماد کلیسای کاتولیک روم بود، بازسازی کردند. در آن زمان این منطقه چهار قسمت داشت که امروز به نام‌های شهر قدیم، شهر جدید، سَمت کوچک و منطقهٔ قلعه شناخته می‌شوند. این چهار بخش در سال ۱۷۸۴ یکی شدند و شهر پراگ را به وجود آوردند.
مترو
متروی پراگ در سال ۱۹۷۴ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۳ خط و ۶۱ ایستگاه می‌باشد.
اقتصاد
اقتصاد امروزی پراگ عمدتاً صادرات‌محور و مربوط به بخش خدمات است. در بررسی‌های سال ۲۰۱۰ پراگ به عنوان بهترین شهر در مرکز و شرق اروپا برای کسب و کار اعلام شد.
تقریباً یک‌پنجم از تمام نیروی کار جمهوری چک در پراگ به فعالیت مشغولند. میانگین دستمزد در این شهر در حدود ۲۵ درصد بالاتر از بقیه کشور است. حدود ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جمهوری چک از پراگ است.
تقریباً نیمی از درآمدی که جمهوری چک از محل گردشگری دارد از شهر پراگ به دست می‌آید. در این شهر در حدود ۷۳ هزار تخت‌خواب برای اقامت گردشگران وجود دارد که بیشتر آن‌ها پس از سال ۱۹۹۰ تهیه شده‌اند. ۵۱ هزار از این تعداد محل خواب در هتل‌ها و متل‌ها قرار دارند.
از اواخر دهه ۱۹۹۰ تا اواخر دهه ۲۰۰۰ پراگ محل محبوبی برای تولید فیلم‌های هالیوودی و بالیوودی بود. ترکیبی از معماری شهر هزینه‌های کم و وجود زیرساخت‌های لازم برای تهیه فیلم، فیلمسازان را به این شهر جذب کرده‌است.
علوم و پژوهش
منطقه پراگ از مراکز مهم پژوهشی است به‌طوری‌که ۳۹ نهاد علمی از ۵۴ نهاد زیرمجموعه فرهنگستان علوم چک در این شهر قرار دارند. از بین بزرگ‌ترین این نهادها می‌توان به مؤسسه فیزیک، مؤسسه میکروبیولوژی، و مؤسسه شیمی آلی و زیست‌شیمی اشاره کرد. در پراگ همچنین ۱۰ پژوهشگاه عمومی، ۴ مرکز رشد کسب و کار و چندین بیمارستان بزرگ تحقیقاتی فعال هستند. از میان آن‌ها می‌توان به بیمارستان دانشگاهی موتول اشاره کرد.
در سال ۲۰۰۸ از میان ۳۰ هزار پژوهشگر علمی اهل چک ۱۳ هزار نفر از آن‌ها در پراگ بودند. در آن سال، محققان ساکن این شهر ۳ درصد از جمعیت فعال اقتصادی پراگ را تشکیل می‌دادند. چند شرکت بزرگ چندملیتی معروف نیز در پراگ تأسیسات توسعه و تحقیقات برپا نموده‌اند نظیر زیمنس، هانی‌ول و سان مایکروسیستمز.